- Yabancı Kavramı ve Türleri
- Uluslararası Hukukta Sınır Dışı Etme, Geri Gönderme ve Geri Verme Kavramları
- Türk Hukukunda Sınır Dışı Etme, Geri Gönderme ile Şüpheli, Sanık ve Hükümlüleri Geri Verme İşlemleri
- Mülteci ve Sığınmacıların Ülkeden Göndermeye Karşı AİHS Çerçevesinde Korunması
- AİHS’nin Doğrudan ve Dolaylı Koruması
- AİHS Perspektifinden Avrupa Birliği Müktesebatı ve Mukayeseli Hukuk
- Avrupa İnsan Hakları Standartları Karşısında Türk Hukuku
- Yabancıların Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı
ÖNSÖZ
Sınır dışı etme, geri gönderme ve geri verme yabancılar açısından bulundukları ülkeden uzaklaştırılma sonucu doğuran en yaygın işlemlerdir. Bu işlemler, günümüzde daha çok Türkiye dâhil Avrupa Konseyi üyesi birçok ülkenin giderek artan şekilde etkilendiği, kaçak göç, iltica ve sığınma, sınır aşan suçlar ve terörizm gibi ciddi küresel ve bölgesel uluslararası sorunlar bağlamında gündeme gelmektedir. Devletlerin bu alandaki yetkileri ile yabancıların insan haklarının korunması arasında bir denge ve uzlaştırma ihtiyacı uluslararası hukuk ve özellikle de insan hakları hukukunun konuyla ilgilenmesini gerekli kılmaktadır.
Bu çalışma yabancıların bu işlemlere karşı korunmasını, bu konudaki en etkili sistem olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi perspektifinden ele almaktadır. Bu konuda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin dolaylı korumasını ülkemizde ilk defa kapsamlı bir biçimde irdelemektedir. Ayrıca AİHS standartlarının Avrupa Birliği hukuku ve mukayeseli hukuka yansımalarını ortaya koymaktadır. Son olarak da bu standartlar ışığında Türk hukukunu değerlendirmekte, eksiklik ve boşluk bulunan alanlara işaret etmekle yetinmeyerek, somut idari, kurumsal ve yasal öneriler getirmektedir.
Çalışmanın temelini 2007-2011 yılları arasında “Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Ana Bilim Dalı” doktora programında tamamladığım “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Yabancıların Sınır Dışı Etme, Geri Gönderme ve Geri Vermeye Karşı Korunması” başlıklı tez oluşturmaktadır. Kitabın ayrıcalığı, tez çalışması dört bölümden oluşmakta iken, özellikle AİHM’ye başvuru yapacak olanların ihtiyaçları dikkate alınarak ilave edilen dördüncü ve tezdeki dördüncü bölümün yeniden düzenlenmesi ile ortaya çıkan beş ve altıncı bölümlerle daha da zenginleştirilmiş olmasıdır.
Bilindiği üzere, 7 Mayıs 2010 tarihli Anayasa Değişikliği Hakkındaki kanun ve 30 Mart 2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunla Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu AİHM’ye yapılacak başvurularda tüketilmesi gereken bir iç hukuk yolu olarak hukukumuza dahil olmuştur. Bu yeni mekanizmaya ilişkin hükümler 23 Eylül 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu başvuru yolu da yabancıların sınır dışı etme, geri gönderme ve geri verme başvuruları yönünden kitap metninde ele alınmış, ayrıca 6216 sayılı Kanun ile AİHS’nin 14 nolu protokolle değişik metni ve ilgili protokolleri kitap ekinde verilmiştir.
Dr. Ergin ERGÜL-Ankara, Ocak 2012