Yayınevinin İnternet Sitesine Ulaşmak İçin Tıklayın.
ÖNSÖZ
İslam dünyasının Mevlâna olarak, Batı dünyasının Rumi diye bildiği evrensel sufi bilge ve düşünür, çok yönlülüğü içinde aynı zamanda yetkin bir hukukçu, devlet teorisi ve siyaset düşünürü kimliğine sahiptir.
Mevlâna’nın eserlerine günümüz sosyal bilimleri perspektifinden bakıldığında, çağdaş hukuk ve siyaset gündeminin birçok konusuna değinildiği görülmektedir. Onun zengin düşünce dünyası ve hayatı incelendiğinde, insanlığın günümüzde karşı karşıya kaldığı birçok sorunun çözümünde hukukçular, yöneticiler ve siyasetçiler için referans ve ilham kaynağı olabilecek tespit ve önerilerle karşılaşılmaktadır.
O, çalkantılı, çatışmalı ve yoğun iktidar mücadelelerine sahne olan bir dönemde, gündelik siyasi çekişmelerden uzak kalmayı seçmiştir. Ancak bu durum, onun toplumun sorunlarına kayıtsız kaldığı anlamına gelmemektedir. Bilakis o, bireyin, toplumun ve insanlığın sorunlarını dikkatli şekilde gözlemlemiş ve eserlerinde bunların kaynağını adaletsizlik, kötü yönetim, ayrımcılık, baskı, şiddet, bağnazlık, aşırılık ve yolsuzluk gibi sebeplerle açıklamıştır. Tüm bu sorunlara çözüm olarak ise, hak, adalet, özgürlük, eşitlik, sevgi, kardeşlik, birlik, insanlık onuruna saygı, hoşgörü vb. evrensel insanlık değerlerini öne çıkarmıştır. Günümüzde de insanlığın temel beklentisi olan bu değerler, onun engin düşünce dünyasını modern toplumların hukuki, siyasi, idari ve sosyal sorunlarının çözümünde adres yapmaktadır. İnsanlık küresel çağın gerektirdiği hukuk ve siyaset felsefesini onun derin ve engin düşünce dünyasından çıkartabilir.
Diğer yandan Mevlâna, yaşadığı dönemde halkın sevgisini kazandığı gibi kendisine büyük saygı gösteren Selçuklu Türkiye’si devlet adamı ve yöneticileri üzerinde etkili olmuş, bu konumu onu kamu yönetimi katında adeta bir kamu denetçisi konumuna taşımıştır.
İlk baskısı 2011, ikincisi 2015 yılında yayınlanan ve Mevlâna’ya ilişkin sayısız çalışmalar arasında türünün ilk örneği olarak görülebilecek bu eseri zaman içinde yeni okuma ve araştırmalarım doğrultusunda güncelledim ve geliştirdim. Bilhassa devlet teorisi ve kamu yönetimi okuma, araştırma ve gözlemlerim ışığında yaptığım ilavelerle, eserin oldukça genişlediğini ve zenginleştiğini vurgulamalıyım. Öyle ki, bu baskıda gerek yeni sistematik ve gerekse ilave bölümlerle önceki baskıda 7 olan bölüm sayısı 12’ye çıkmış ve sayfa sayısı da belirgin şekilde artmıştır.
Sözün özü, bu çalışma hukukçu, yönetici ve akademisyen meslektaşlarıma Mevlâna’nın bilgelik pınarından evrensel hukuk, çağdaş yönetim ilkeleri ile görevlerini ve işlerini yaparken en fazla ihtiyaç duydukları stratejik düşünme açısından da ilham alınacak çok şey olduğunu söylemektedir. Ne mutlu, yanı başlarındaki hazineden istifade edebilmeyi başaranlara…
Eserin hukukçu ve idarecilerimize ve ilgililere yararlı olması ve benzer çalışmalar için örnek oluşturması en samimi arzumdur.
Ergin Ergül
Yaşamkent, Ankara, Ekim 2017
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ……………………………………………………………………………………… XI
GİRİŞ…………………………………………………………………………………………. 1
BİRİNCİ BÖLÜM
MEVLÂNA: BİR BİLGİ, BİLGELİK VE İLHAM HAZİNESİ…………………….. 11
İKİNCİ BÖLÜM
EVRENSEL VE GÜNCEL BİR YOL GÖSTERİCİ: MESNEVİ……………………. 31
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EVRENSEL ADALET VE BARIŞ İÇİN BİR İLHAM KAYNAĞI: MESNEVİ 37
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖZGÜRLÜKÇÜ ANLAYIŞIN ZİRVESİ: MEVLÂNA…………………………….. 43
ÖZGÜRLÜK İLKESİ……………………………………………………………….. 43
YASAKSIZ TOPLUM……………………………………………………………… 48
BEŞİNCİ BÖLÜM
MEVLÂNA DÜŞÜNCESİNDE İNSAN HAKLARI……………………………….. 49
BÜTÜNCÜL İNSAN HAKLARI ANLAYIŞI…………………………………….. 49
İNSAN HAKLARININ İDARİ VE YARGISAL KORUNMASI………………… 57
ALTINCI BÖLÜM
MEVLÂNA PERSPEKTİFİNDEN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER…………. 61
YAŞAM HAKKI……………………………………………………………………. 61
ZULÜM, İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞI………………………………… 68
KÖLELİK YASAĞI…………………………………………………………………. 75
ADİL YARGILANMA HAKKI……………………………………………………. 77
DÜŞÜNCE, VİCDAN VE DİN ÖZGÜRLÜĞÜ…………………………………. 84
ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ…………………………………………………. 88
AYRIMCILIK YASAĞI…………………………………………………………….. 91
MÜLKİYET HAKKI………………………………………………………………… 93
BARIŞ HAKKI……………………………………………………………………… 95
YEDİNCİ BÖLÜM
MEVLÂNA PERSPEKTİFİNDEN HUKUK, ADALET VE DEVLET…………….. 99
HUKUK RAHMETTİR…………………………………………………………….. 99
ADALET EVRENSEL BİR DEĞERDİR………………………………………… 101
BİREY VE TOPLUM ANLAYIŞI……………………………………………….. 103
DEVLETİN KÖKENİ…………………………………………………………….. 106
SİYASİ MEŞRUİYETİN KAYNAĞI…………………………………………….. 108
DEVLETİN AMACI VE İŞLEVİ………………………………………………… 109
DEVLET İKTİDARININ SINIRLANDIRILMASI VE HUKUK DEVLETİ İLKESİ 112
HUKUK DEVLETİ VE GÜVENLİK…………………………………………….. 117
DEVLET GÜCÜNÜN KULLANILMASI………………………………………. 122
SEKİZİNCİ BÖLÜM
MEVLÂNA DÜŞÜNCESİNDE CEZA ADALETİ İLKELERİ……………………. 125
EVRENSEL ADALET İLKESİ……………………………………………………. 125
SUÇ VE CEZADA ORANTILILIK………………………………………………. 126
SUÇLA ETKİLİ MÜCADELE……………………………………………………. 127
SUÇ POLİTİKASI………………………………………………………………… 128
KUSUR İLKESİ…………………………………………………………………… 131
ADLİ PSİKOLOJİ………………………………………………………………… 132
DOKUZUNCU BÖLÜM
MEVLÂNA’DAN SİYASİ VE SOSYAL MESAJLAR………………………….. 135
ÇOĞULCULUK…………………………………………………………………… 135
DEĞİŞİM VE REFORM………………………………………………………… 137
SOSYAL HAYATTA GÜVEN, BİRLİK VE BERABERLİK……………………. 139
AŞIRILIK VE FANATİZM………………………………………………………. 142
AİLE İÇİ ŞİDDET………………………………………………………………… 143
ŞİDDET VE TERÖR……………………………………………………………… 144
YOLSUZLUK……………………………………………………………………… 150
SİYASETÇİLER VE HALK………………………………………………………. 152
ONUNCU BÖLÜM
İNSANİ, DİNİ VE MANEVİ DEĞERLERİN ÖRGÜTLÜ İSTİSMARI 155
ONBİRİNCİ BÖLÜM
KAMUDA İYİ YÖNETİM VE LİYAKAT İLKESİ…………………………………. 167
MEVLÂNA VE DÖNEMİN YÖNETİCİLERİ………………………………….. 167
YÖNETİCİLERİN NİTELİKLERİ………………………………………………… 171
YÜKSEK MAKAMLARIN SORUMLULUĞU………………………………… 174
KAMU YÖNETİMİNDE LİYAKAT VE EHLİYET…………………………….. 175
DÜRÜST YÖNETİCİLERE KURULAN TUZAKLAR…………………………. 206
YOLSUZLUK VE RÜŞVETLE MÜCADELE…………………………………… 209
ONİKİNCİ BÖLÜM
MEVLÂNA DÜŞÜNCESİNDE STRATEJİK DÜŞÜNCE İLKELERİ…………… 215
STRATEJİ VE DÜŞÜNCE KAVRAMLARI……………………………………. 215
DÜŞÜNCE GÜCÜ……………………………………………………………….. 216
STRATEJİK DÜŞÜNCE…………………………………………………………. 218
ŞİMDİ YENİ ŞEYLER SÖYLEMEK LAZIM!………………………………….. 221
STRATEJİK VİZYON…………………………………………………………….. 221
STRATEJİK PLAN……………………………………………………………….. 223
STRATEJİK BAKIŞ………………………………………………………………. 225
SONUÇ…………………………………………………………………………………… 227
KAYNAKÇA……………………………………………………………………………… 235
DİZİN……………………………………………………………………………………… 243