Avrupa Hakim Savcılar Konferansı

Bükreş Çağrısı

(03 Kasım 2006)

Yolsuzluk: Terimin genel tek bir anlamı olmadığından  kesin olarak tanımlamak karmaşık bir çaba olmasına rağmen yanlızca dinleyerek daha fazla zıt tepkiler çağrıştıran bir kelime bulmak da zordur.

Geleneksel olarak, yolsuzluk eylemi toplumun kendisine bir kısım görevi yerine getirmek için yetki verdiği bir kamu görevlisinin kendi çıkarı için, sosyal refahı azaltan ya da kamu yararına zarar veren faaliyetler gerçekleştirdiğinde oluşur.

Ancak, bu 21. Yüzyıl toplumunda yolsuzluğun patolojisi sadece kamusal alanı etkilememektedir. Vatandaşlar ekonominin önemli sektörlerinin (kredi, menkul değerler, sigorta) eksiksiz bir ilişki, faaliyet ve kâr sağlama araçları çerçevesi oluşturdukları bir sistem içinde her defasında daha fazla işin içinden çıkmayı becermek zorundadır.

Yüksek teknoloji- bilgi işlem uygulamaları ve internet-, off shore mali merkezler –vergi cennetleri-, işbirliği yapmayan ülkeler, cezasız kalması sosyal ve demokratik hukuk devletini aşındıran usülsüzlükler en ağır suçluluk için elverişli bir alan oluşturmaktadır.  1996’da Cenevre bildirisine imza atan hakim-savcılar, bizi şöyle uyarıyordu : « Bilişim ağları, İnternet, modem ve faks çağında, kaçakçılık kaynaklı paralar, cömert aylıklar alan saygın yedieminler tarafından kontrol edilen off-shore şirketler maskesi altında, daha sonra, her türlü kontrolün dışında, yerleştirilmekte ya da yatırılmak için anonim olarak, bir hesaptan diğer hesaba, bir vergi cennetinden diğerine son hızla dolaşabilmektedir. »

10 yıl sonra,

Farklı ülkeler ve Avrupa kurumlarından 22 hâkim-savcı Bükreşte 30 Ekim-3 Kasım 2006 tarihlerinde düzenlenen « Kurumsal dürüstlük ve ağır suçlar : bir Avrupa yaklaşımı » Konferansı çeçevesinde biraraya geldiler. Bu belge aşağıdaki çok yönlü  faaliyetlerin genel çıktısıdır :

• Konferans sırasında gerçekleştirilen günlük tematik oturumların sonuçları,
• Konferans günlük konuları üzerinde tartışan çalışma gruplarının ortak çalışması,
• Konferansı düzenleyenler tarafından, toplantılar sırasında dolaştırılan ve katılımcılar tarafından yanıtlanan soru formu,
• Katılımcıların soru formunun içeriğine kendi yorum, cevap ve önerileriyla katkısı,
• Hakim-savcılarca yapılan her konuşmayı izleyen günlük tartışmalar.

Bükreş Çağrısı

• 1. Suçların takibinde evrensellik sistemin uygulanması
  2. Ağır suçlar : dava zamanaşımı süresi 10 yıldan az olmamalı
  3. Suç gelirlerine el konulmasına ilişkin ispat yükü yer değiştirmeli
  4. Tüzel kişilerin cezai sorumluluğunu uygulamak amacıyla mevzuatlar güçlendirilmeli
  5. Tanıklar, ihbarcılar korunmalı ve teknik raporları hazırlayan bağımsız uzmanların-bilirkişilerin- dürüstlüğü sağlanmalı
  6. Kamu idaresi : dürüstlük için  hesap verilebilirlilik ve şeffaflık
  7. Daha şeffaf bir sistem için siyasi partilerin finansmanına ilişkin yasaların uygulanması
  8. Görev bağdaşmazlığı ve çıkar çatışması : Yolsuzluğun önlenmesi ve mücadele için hazırlanan bir stratejide çıkar çatışması ilkesi de yer almalı
  9. Daha çok kanun ve daha az etik kural
  10. Suç soruşturma makamlarının bağımsızlığı ve özerkliği : Parlamento oturumu
  11. Finansal sistem ve sermaye piyasalarının korunmasında Bankaların rolü
  12. Kamu makamları karşısında mali kurumların dürüstlük görevi : Emniyetin susitimali ve içerden bilgi alma suçlarının önlenmesi
  13. Devlet makamlarının  (Merkez Bankaları, Mali İstihbarat Birimleri) mali sisteme daha fazla müdahil olması : Mali sistemin şeffaflığı ve korunması . Daha fazla etkinlik için, mali istihbarat birimleri yetkilerinin kanun uygulayıcı birim gibi genişletilmesi
  14. Suç tipolojisinin kabulü ve geliştirilmesi/Özel sektörde yolsuzluk suçunun hukuki tanımı
  15. Ekonomik operatörlerin yükümlülükleri : yatırım şirketleri, sigorta şirketleri, döviz yada para transfer büroları, ipotek kurumları ve özellikle her ülkedeki banka kuruluşlarının (her ülkede kurulu yabancı banka şubeleri)bir örneğini muhafaza ederek orijinal kimlik belgeleri veya aslına uygunluğu onaylı suretleri ile müşterilerinin kimliklerini tespit etmeleri-yerli yabancı- aksi halde banka hesaplarını tutan bankaya karşı yaptırım.
  16. Banka hesaplarının merkezileştirilmesi
  17. Hakim Savcılar : eğitim ve uzmanlaşma ; uzmanlaşmış kurumlar
  18. Uzman kurumlarda  görev alacak hakim –savcıların  eşitlik, liyakat ve yeteneğe göre atanması
  19. Yeni teknolojilerin kullanımı, özellikle mali suç analizi
  20. Sinerji :Hakim savcılar, kolluk amirleri ve uzmanlar arasında
  21. Uluslararası işbirliği kurallarının açıkça tanımlanmasıyla birlikte, yetki uyuşmazlığı hallerinde merkezi makam ve Eurojust’ın rolü
  22. -Çeşitli ülkelerdeki hakim savcılar- en fazla ilgili- arasında düzenli toplantılar
  23. Açık yasal belgeler ve hakim savcıları içeren çalışma grupları oluşturulması
  24. Eurojust’ın yardımının daha iyi kullanılması  ve sınıraşan soruşturma ve kovuşturmalarda yetkilerin koordinasyonu ve Avrupa Birliği içersindeki yolsuzluk ve dolandırıcılıklarda OLAF’ın yardım ve araştırma yetkilerinin daha iyi kullanılması
  25. -Otokritik: Ne yapabiliriz, ne yapamayız ve niçin yapmamalıyız? Hakim savcıların sosyal fonksiyonlarına ilişkin olarak daha aktif ve bilinçli olunması (toplum içindeki hakim savcının çalışmasının sonucu)
  26. Sorumlu kitle iletişim araçları  ve imkan olduğunda ilave bilgi verilmesi
  27. Medya : Hakim –savcılar, kitle iletişim araçlarının  demokratik fonksiyonlarının sağladığı imkânlarla, temel rol oynadığı  yeni senaryolara uyum sağlamalıdırlar. Bu perspektiften, adli kararların giderek daha çok bağlantılı hale geldiğini, bizzat toplum ve devlet politikaları üzerinde önemli sonuçları olduğunu belirtebiliriz. Bu, adli kararlara karşı medyanın ve kamuoyunun büyük ilgisinin dışında, bir kararın gerekçesini ve temel dayanaklarını açıklamamak için hakim ve savcının bağımsızlık ilkesi arkasına sığınmasının mantığı olmadığını da açıklamaktadır.